Σ.Τ.Ε. Επαγγελματικά Δικαιώματα (αποφοίτων) – Εξελίξεις 2024-2025

Τα επαγγελματικά δικαιώματα αποφοίτων καλλιτεχνικών σχολών ανώτερης βαθμίδας κατοχυρώνονται ρητώς..

Τελευταία ενημέρωση: Νοέμβριος 2025

Το ζήτημα της αναγνώρισης των τίτλων σπουδών των αποφοίτων Ανώτερων Δραματικών και Καλλιτεχνικών Σχολών βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη τα τελευταία χρόνια. Από την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος 85/2022 («Προσοντολόγιο») έως τις πρόσφατες αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (1941-1942/2025), το πλαίσιο αλλάζει ουσιαστικά υπέρ των αποφοίτων.

1. Το ιστορικό πλαίσιο

Η υπόθεση ξεκίνησε το 2022, όταν το π.δ. 85/2022 εξομοίωσε τους τίτλους των καλλιτεχνικών σχολών με απολυτήρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η απόφαση 1781/2024 του ΣτΕ παρέπεμψε το ζήτημα στην Ολομέλεια ως μείζονος συνταγματικής σημασίας, θέτοντας το ερώτημα αν οι Ανώτερες Καλλιτεχνικές Σχολές ανήκουν στην ανώτερη ή την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το θέμα αφορούσε άμεσα όλους τους αποφοίτους δραματικών σχολών, χορού και μουσικής, δημόσιων και ιδιωτικών.

2. Η απόφαση-σταθμός της Ολομέλειας του ΣτΕ (1941-1942/2025)

Με τις αποφάσεις 1941-1942/2025, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε ότι η παράλειψη πρόβλεψης ειδικής κατηγορίας για τους αποφοίτους των Ανώτερων Σχολών Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης στο Προσοντολόγιο του Δημοσίου παραβιάζει το Σύνταγμα (άρθρο 16 παρ. 1 και 7). Το Ανώτατο Δικαστήριο αναγνώρισε ρητά ότι οι σχολές αυτές αποτελούν ανώτερη βαθμίδα εκπαίδευσης και ότι ο νομοθέτης οφείλει να τις διακρίνει από σχολές δευτεροβάθμιας ή μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Με τις αποφάσεις 1941-1942/2025 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίθηκε ότι η παράλειψη πρόβλεψης στο Προσοντολόγιο (π.δ. 85/2022) ειδικής κατηγορίας για τους κατόχους τίτλων σπουδών των Ανώτερων Σχολών Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης παραβιάζει το άρθρο 16 του Συντάγματος. Η εξομοίωση των τίτλων αυτών με τίτλους δευτεροβάθμιας ή μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης παραβιάζει τη συνταγματική κατοχύρωση της ανώτερης εκπαίδευσης.

Η απόφαση αυτή ενισχύει ουσιαστικά τη νομική κατοχύρωση των τίτλων σπουδών των αποφοίτων, επιβεβαιώνοντας ότι οι Ανώτερες Δραματικές και Καλλιτεχνικές Σχολές αποτελούν διακριτή εκπαιδευτική βαθμίδα και δεν μπορούν να εξισωθούν με σχολές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η κρίση της Ολομέλειας είναι δεσμευτική για τη Διοίκηση και αναμένεται να οδηγήσει σε αναθεώρηση του Προσοντολογίου.

3. Νομοθετικές εξελίξεις – Ίδρυση της Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών (Α.Σ.Π.Τ.)

Παράλληλα, το Υπουργείο Πολιτισμού προωθεί νομοθετική πρωτοβουλία για τη σύσταση της Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών (Α.Σ.Π.Τ.), η οποία θα αναδιοργανώσει το πλαίσιο καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και θα μεταφέρει την εποπτεία των Ανώτερων Σχολών στο Υπουργείο Παιδείας. Η Α.Σ.Π.Τ. θα λειτουργεί ως νέο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα με τμήματα θεάτρου, χορού και μουσικής.

4. Τι σημαίνει πρακτικά για τους αποφοίτους

Οι αποφάσεις της Ολομέλειας ενισχύουν τη θέση των αποφοίτων Ανώτερων Δραματικών Σχολών, επιβεβαιώνοντας ότι οι τίτλοι τους αντιστοιχούν σε εκπαίδευση ανώτερης βαθμίδας. Οι επερχόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις αναμένεται να αποσαφηνίσουν τα επαγγελματικά δικαιώματα, την πρόσβαση στον δημόσιο τομέα και την ακαδημαϊκή αντιστοίχιση των πτυχίων. Η Σχολή μας παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα ενημερώνει διαρκώς τους σπουδαστές και αποφοίτους της.

5. Πηγές & σχετικά δημοσιεύματα

Δελτίο Τύπου

Εξεδόθη την 21.11.2024 η με αρ. 1781/2024 απόφαση της Επταμελούς Συνθέσεως του Γ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας η οποία παραπέμπει στην Ολομέλεια του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου, σύμφωνα με το άρθρο 100 παρ. 5 του Συντάγματος, το ζήτημα της συνταγματικότητας των διατάξεων των άρθρων 4 παρ. 1 και 5 παρ. 1 του π.δ. 85/2022.
Το Τμήμα εισήλθε στην ουσία της υποθέσεως και έκρινε με πλειοψηφία πέντε (5) μελών έναντι δυο (2), ότι οι κρίσιμες διατάξεις του προεδρικού διατάγματος αντίκεινται στο άρθρο 16 παρ. 7 του Συντάγματος και στην αρχή της ισότητας.
Σύμφωνα με τη δέκατη ένατη σκέψη της αποφάσεως, οι σχολές καλλιτεχνικής εκπαιδεύσεως είναι από το Σύνταγμα ανώτερες και παραμένουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο νομοθέτης, σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 7 του Συντάγματος υποχρεούται να διακρίνει τους αποφοίτους των ανώτερων καλλιτεχνικών σχολών από τους αποφοίτους σχολών δευτεροβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης «αφού, σε αντίθετη περίπτωση, η εξομοίωση των αποφοίτων καλλιτεχνικών σχολών, θα καθιστούσε τους τίτλους που χορηγούν οι σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ισοδύναμους με τους τίτλους που χορηγούν φορείς δευτεροβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και θα παραβίαζε την οριζόμενη στην παρ. 7 του άρθρου 16 του Συντάγματος κατοχύρωση της εκπαίδευσης ανώτερης βαθμίδας.».
Στην ίδια σκέψη, το Δικαστήριο τονίζει ότι «εφόσον οι σχολές καλλιτεχνικής εκπαιδεύσεως είχαν χαρακτηριστεί με τον ν. 1158/1981 ως ανώτερες και ο νομοθέτης δεν μετέβαλε ούτε τον χαρακτηρισμό αυτόν ούτε τον σκοπό και τη φύση της παρεχόμενης ειδικής-καλλιτεχνικής εκπαίδευσης η εξομοίωση, με το προσβαλλόμενο π.δ., των προσόντων των πτυχιούχων των εν λόγω σχολών, οι οποίοι έχουν λάβει πτυχίο μετά την 10.06.2003 με τα προσόντα των πτυχιούχων δευτεροβάθμιας ή μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και η κατάταξη των δυο αυτών διακριτών, κατά τα ανωτέρω, κατηγοριών στον ίδιο κλάδο και την ίδια ειδικότητα για την πρόσληψη ή τον διορισμό τους σε φορείς του δημοσίου τομέα, αντίκειται στη διάταξη της παρ. 7 του άρθρου 16 του Συντάγματος.».
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε περαιτέρω με την αυτή πλειοψηφία (5-2) ότι το προσβαλλόμενο προεδρικό διάταγμα αντίκειται στην αρχή της ισότητας με την ακόλουθη σκέψη:

«Η κατάταξη των επίμαχων καλλιτεχνικών σχολών στον ίδιο κλάδο και στην ίδια ειδικότητα με τους αποφοίτους της δευτεροβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαιδεύσεως προκειμένου να διοριστούν σε φορείς του δημοσίου τομέα, αντίκειται και στο άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος, δεδομένου ότι τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των ως άνω σχολών, από τα οποία δεν εξαιρείται το δικαίωμα πρόσβασης σε δημόσιες θέσεις, ως επαγγελματικά δικαιώματα αποφοίτων επαγγελματικών σχολών ανώτερης βαθμίδας κατοχυρώνονται ρητώς με την ειδική διάταξη του άρθρου 16 παρ. 7 του Συντάγματος (πρβλ. ΣτΕ 678/2005 Ολομ.).».
Πρόκειται για απόφαση ιστορικής σημασίας για τον κλάδο των καλλιτεχνών και μείζονος σημασίας για τον νομικό μας πολιτισμό. Με την απόφαση αυτή, αίρονται κρατικές αβελτηρίες, στρεβλώσεις και παρανοήσεις δεκαετιών, ανάγεται, δε, το πρώτον, ρητά, με δικαστική απόφαση, η ανώτερη καλλιτεχνική εκπαίδευση, στο αρμόζον συνταγματικό επίπεδο. Η απόφαση αυτή, θεμελιώνοντας τον Ανώτερο χαρακτήρα των καλλιτεχνικών σχολών στο άρθρο 16 παρ. 7 του Συντάγματος, εφόσον διαβαστεί προσεκτικά, επιφέρει καταλυτικές έννομες συνέπειες τόσο ως προς το επαγγελματικό, όσο και ως προς το ακαδημαϊκό καθεστώς των καλλιτεχνών.
Οποιαδήποτε μελλοντική κρατική ρύθμιση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τις κρίσιμες αυτές νομικές σκέψεις, εφόσον μάλιστα αυτές επικυρωθούν και από την Ολομέλεια του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου, πράγμα το οποίο εκτιμώ ότι είναι άκρως πιθανό.

Πάνος Λαζαράτος
Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Δικηγόρος

ΛΑΖΑΡΑΤΟΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ – ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Καψάλη 3 – Αθήνα – 2103620163 – info@lazaratos.gr